Jak bezpiecznie jeździć wózkiem widłowym?

Podczas jazdy wózkiem widłowym i przenoszenia towarów w magazynie czy centrum dystrybucyjnym, na pierwszym miejscu należy zawsze stawiać bezpieczeństwo – ludzi, sprzętu i towarów. Od firm i pracowników magazynów wymaga się przestrzegania określonych wytycznych i procedur dotyczących obsługi urządzeń. Odpowiednie przygotowanie pracowników w zakresie bezpiecznej jazdy wózkiem widłowym sprawi, że magazyn będzie bezpieczniejszy i bardziej wydajny. Mniej wypadków w magazynie oznacza mniejsze wydatki na ewentualne naprawy sprzętu, redukcję strat towarów, niższe stawki ubezpieczeniowe, brak absencji pracowniczych czy oszczędność czasu na przestoje.

Prawo jazdy na wózek widłowy?

Czy na wózek widłowy trzeba mieć specjalne prawo jazdy? A może do jazdy wózkiem widłowym wystarczy zwykłe „prawko”? Otóż, aby mieć prawo do kierowania wózkami widłowymi, należy posiadać specjalne uprawnienia. Zdobywa się je poprzez ukończenie kursu i zdanie egzaminu na operatora wózka widłowego – przed komisją wyznaczoną przez Urząd Dozoru Technicznego.

W zależności od tego, jakimi wózkami widłowymi chcemy jeździć, musimy wybrać spośród trzech kategorii. Bez wymaganych uprawnień, operatorzy wózków widłowych nie mają przeszkolenia potrzebnego do prawidłowej obsługi wózka widłowego w warunkach, takich jak rampy lub zbocza, nierówny teren oraz w różnych innych niekorzystnych warunkach. W pracy z pewnością spotkają się z sytuacjami, wymagającymi umiejętności, które może zapewnić tylko profesjonalne szkolenie.

Sprawdź: Co powinien umieć operator wózka widłowego?

Bez odpowiedniego przeszkolenia i zdania egzaminu UDT operatorzy:

• Nie są w stanie rozpoznać i uniknąć potencjalnych zagrożeń, które mogą prowadzić do wypadków powodujących poważne obrażenia.
• Nie zrozumieją, jak ważna jest odpowiednia kontrola i konserwacja sprzętu.
• Nie posiadają wiedzy i doświadczenia, aby bezpiecznie pracować w pobliżu przeszkód, unikać zagrożeń elektrycznych i obsługiwać sprzęt, w obecności pieszych.

Kurs umożliwia operatorom zdobycie uprawnień, które potwierdzają, że wiedzą, jak bezpiecznie korzystać z wózka widłowego. Posiadanie uprawnień jest obowiązkowe dla wszystkich operatorów, którzy używają wózków widłowych.

Jazda wózkiem widłowym bez uprawnień – konsekwencje

Kara za jazdę wózkiem widłowym bez uprawnień jest dotkliwa zarówno dla pracownika, jak i pracodawcy. Zazwyczaj jest to wysoka grzywna i obejmuje nie tylko pracę na etacie, ale także pojedyncze, incydentalne przypadki użycia maszyny bez stosownych uprawnień.

Niedopuszczalne jest również posługiwanie się podrobionymi lub zdobytymi w sposób nielegalny zaświadczeniami o posiadanych uprawnieniach. Uprawnienia wydawane są na czas określony, różny w zależności od kategorii wózków widłowych dlatego też należy pamiętać, żeby były one aktualne. W tym miejscu należy również podkreślić fakt, że także wózek musi posiadać ważne badanie techniczne przeprowadzone przez przedstawiciela Urzędu Dozoru Technicznego.

Jazda wózkiem widłowym – przewodnik

Poniżej przedstawiamy kilka podstawowych punktów, które zapewnią bezpieczną jazdę wózkiem widłowym i być może uchronią przed wypadkiem.

Inspekcja przed jazdą wózkiem widłowym

Przed rozpoczęciem pracy z wózkiem widłowym, operator powinien przeprowadzić dwie kontrole:

• przedoperacyjną kontrolę wzrokową z wyłączonym silnikiem,
• kontrolę działania przy pracującym silniku.

Inspekcja przedoperacyjna powinna uwzględniać:

• sprawdzenie opon, poziomu oleju i paliwa,
• sprawdzenie, czy nie ma wycieków wody, oleju lub płynu z chłodnicy,
• upewnienie się, że widły są proste i nie uszkodzone.

W zależności od napędu wózka należy jeszcze przeprowadzić kontrolę baterii, kabli i złącz, poziomu elektrolitu w przypadku wózka elektrycznego oraz zbiornika paliwa, zaworów ciśnienia, węży i złącz w przypadku wózka spalinowego.

Drugą inspekcję przeprowadza się przy pracującym silniku, w tym przypadku szczególną uwagę zwracamy na:

• pracę hamulców,
• układ sterowniczy – sterowanie jazdą, w tym zarówno do przodu, jak i do tyłu,
• kontrola pochylenia masztu, w tym do przodu i do tyłu,
• sterowanie podnoszeniem i opuszczaniem,
• kontrola załączników,
• działanie klaksonu, kierunkowskazów i świateł,
• alarm rezerwowy,
• licznik motogodzin.

Warto zwróć również uwagę na nietypowe dźwięki lub wibracje. Po ich wykryciu należy je niezwłocznie zgłosić.

Nowoczesne wózki widłowe wyposażone są w systemy, które przed uruchomieniem wózka niejako wymuszają na operatorze przeprowadzenie inspekcji i sprawdzenie wszystkich punktów tak zwanej na liście kontrolnej.

Należy pamiętać, aby podczas przeprowadzania kontroli zawsze używać odpowiedniego sprzętu ochrony osobistej, takiego jak osłona twarzy, długie rękawy i rękawice.

Jazda i manewrowanie wózkiem widłowym

W pierwszej kolejności należy upewnić się, że widoczność jest całkowicie odblokowana lub zablokowana w jak najmniejszym stopniu. Słaba widoczność prowadzi do zagrożeń, takich jak kolizje, upadek ładunku z wideł, upadek wózka widłowego z doku załadunkowego, najechanie na pieszych.

Aby zredukować te zagrożenia należy pamiętać, żeby podczas jazdy zawsze patrzeć w kierunku jazdy, używać spotterów, lusterek wstecznych i/lub innych pomocy, aby zwiększyć widoczność, używać luster wklęsłych (jeśli takie są zamontowane w magazynie) podczas wjeżdżania do budynków lub przejść, czy zbliżania się do narożników lub martwych punktów, używać reflektorów podczas pracy w nocy lub gdy światło jest słabe, zachowywać ostrożność w dokach załadunkowych i trzymać się z dala od ich krawędzi.

Kolejne punkty bezpiecznej jazdy wózkiem widłowym”

• przed rozpoczęciem jazdy zawsze rozglądamy się we wszystkich kierunkach,
• podczas jazdy zawsze patrzymy w jej kierunku,
• jeśli ładunek na widłach zasłania widok na planowaną trasę – jedziemy tyłem,
• zawsze zachowujemy bezpieczną odległość od innych wózków widłowych (około trzech długości wózka),
• przestrzegamy wszystkich przepisów ruchu i wywieszonych znaków, w tym ograniczeń prędkości w zakładzie,
• przez cały czas kontrolujemy wózek widłowy,
• nie mijamy innych wózków widłowych, które jadą w tym samym kierunku na skrzyżowaniach, martwych punktach lub w innych niebezpiecznych miejscach,
• zawsze jeździmy z prędkością, która pozwoli bezpiecznie zatrzymać wózek widłowy w każdych warunkach,
• nigdy nie bierzemy udziału w zabawach czy jeździe kaskaderskiej wózkiem widłowym,
• zwalniamy podczas pracy na mokrej lub śliskiej podłodze,
• prawidłowo zabezpieczamy płyty dokowe lub płyty mostowe przed przejechaniem po nich,
• do windy zawsze podjeżdżamy powoli i czekamy, aż kabina windy zostanie odpowiednio wypoziomowana i dopiero wtedy wjeżdżamy. W windzie neutralizujemy wszystkie elementy sterujące, wyłączamy zasilanie wózka widłowego i zaciągamy hamulce,
• nigdy nie przewozimy pasażera na wózku widłowym,
• trzymamy ręce i nogi wewnątrz wózka widłowego przez cały czas podczas pracy,
• uważamy na wszelkie przeszkody na posadzce – nawet małe mogą spowodować spadnięcie ładunku z wideł,
• nigdy nie podjeżdżamy wózkiem widłowym do osoby i nie wjeżdżamy w pozycję, która doprowadziłaby do przygniecenia współpracownika między wózkiem widłowym a czymś innym, gdyby wózek podskoczył do przodu, hamulce zawiodły lub została naciśnięta niewłaściwa dźwignia.

W każdym przypadku zachowujemy zdrowy osąd i dostosowujemy tryb i prędkość jazdy do panujących warunków.

Sterowanie i obracanie wózka widłowego

• planujemy trasę i przewidujemy wszystkie zakręty,
• nigdy nie skręcamy z podniesionymi widłami,
• zmniejszamy prędkość i zachowujemy szczególną ostrożność podczas skręcania, szczególnie w ograniczonych przestrzeniach lub wąskich przejściach, a ponieważ tył wózka widłowego wychyla się szeroko w kierunku przeciwnym do skrętu, zawsze rozpoczynamy skręt jak najbliżej wewnętrznego narożnika,
• cofanie wózka widłowego zwiększa ryzyko obrażeń i wypadków, dlatego zawsze zachowujemy dobrą widoczność w kierunku jazdy, patrzymy w kierunku jazdy, a wiec podczas cofania – za siebie,
• używamy prowadnic naziemnych, lusterek wstecznych, spotterów lub innych pomocy, aby zwiększyć widoczność podczas pracy na biegu wstecznym,
• bierzemy pod uwagę poziom hałasu w miejscu pracy oraz możliwość, że inni pracownicy noszą ochronniki słuchu, dlatego nie należy zakładać, że piesi lub osoby postronne słyszą sygnał cofania,
• zawsze jeździmy z opuszczonymi widłami,
• podczas zjeżdżania z rampy z ładunkiem, jedziemy tyłem,
• nigdy nie skręcamy wózkiem widłowym podczas jazdy po pochyłości.

Obsługa ładunków za pomocą wózka widłowego

Przy obsłudze ładunków szczególną uwagę zwracamy na:

• zawsze zabezpieczamy ładunek, aby był stabilny i bezpiecznie ułożony,
• nigdy nie przenosimy uszkodzonych towarów bez uprzedniego ich owinięcia lub zawiązania w celu zabezpieczenia,
• zawsze staramy się wyśrodkować ładunek, jeśli to jest niemożliwe, rozkładamy najcięższą część niecentrowanego ładunku w pobliżu przednich kół wózka widłowego,
• znamy udźwig wózka widłowego i nie przeciążamy go,
• pamiętamy, że udźwig wózka wysokiego składowania jest obliczany przy założeniu, że ładunek jest wyśrodkowany,
• zawsze zachowujemy ostrożność podczas używania masztu,
• nigdy nie przechylamy masztu do przodu z podniesionymi widłami, chyba że podnosimy lub odkładamy ładunek,
• podczas sztaplowania lub poziomowania materiałów, należy przechylić maszt do tyłu tylko na tyle, aby ustabilizować ładunek,
• podczas obsługi ładunków zbliżonych do maksymalnej ładowności wózka należy zachować ostrożność, odchylić maszt do tyłu i ustawić najcięższą część ładunku na wózku, a następnie jechać z masztem pochylonym do tyłu, aby utrzymać stabilność ładunku,
• zachowujemy ostrożność podczas pochylania masztu do przodu w czasie umieszczania ładunku na stosie lub regale,
• nigdy nie jeździmy na wózku widłowym z ładunkiem pochylonym do przodu,
• zanim wsuniemy widły do palety, upewniamy się, że są wypoziomowane,
• umieszczamy widły pod ładunkiem tak daleko, jak to możliwe – widły powinny mieć co najmniej dwie trzecie długości ładunku,
• jeśli palety są ciasno ułożone, upewniamy się, że widły nie przechodzą na drugą stronę palety, gdzie mogą zahaczyć kolejną paletę,
• umieszczamy ładunek na palecie w taki sposób, aby ciężar ładunku był wyśrodkowany między widłami,
• regulujemy widły, aby równomiernie rozłożyć ciężar – można to zrobić ręcznie lub przy pomocy pozycjonera wideł,
• gdy ładunek znajdzie się na widłach, odchylamy maszt do tyłu, aby ustabilizować ładunek.

Jazda wózkiem widłowym – podsumowanie

Większość wypadków w magazynie nadal powodowana jest błędami ludzkimi. Do najczęstszych wypadków zaliczamy przygniecenie przez ładunek lub przewrócony wózek czy zmiażdżenie pieszego między wózkami lub wózkiem a inną przeszkodą. I mimo wszystkich swoich zalet, zawsze trzeba mieć na uwadze, że wózki widłowe mogą nieść ze sobą liczne zagrożenia zarówno dla pieszych, jak i operatorów. Gdy są używane w sposób niebezpieczny mogą doprowadzić do trwałych uszczerbków na zdrowiu lub nawet śmierci. Mogą również spowodować straty związane z uszkodzeniami ładunków oraz elementów wyposażenia magazynu. Dlatego tak ważne jest właściwe przeszkolenie personelu wykonującego swoje codzienne zadania w magazynie, zadbanie o właściwy stan techniczny urządzeń, a także wyposażenie środowiska pracy w odpowiednie zabezpieczenia i oznakowania.